Veriden Anlam Çıkarma
Petrol ham madde iken alelade bir sıvı iken çeşitli süreçlerden geçip rafine edildiğinde akaryakıt, deterjan, plastik ürünleri ve sayamayacağımız daha nice çıktıya/ürüne dönüşmektedir.
Veri yeni petroldür(Data is the new oil). 2000'lerin başında söylenen bu söz, özellikle içten yanmalı motorların icadıyla revaç bulan petrolün yerini milenyumda, internetin yaygınlaşmasıyla her geçen gün eksponansiyel olarak büyüyen verinin aldığını ifade ediyordu. O gün için büyük bir öngörü gibi gözüken bu söz zamanla kendini haklı çıkaracaktı.
Peki, bu sözle anlatılmak istenen nedir? Sadece, verinin çok değerli olduğunu ifade sadedinde mi söylenmişti? Tabii ki hayır. Şüphesiz, veri büyük bir kıymete sahip ancak asıl söylenmek istenen verinin sayısız çıktıya dönüşebilecek potansiyeliydi. Petrol ham madde iken alelade bir sıvı iken çeşitli süreçlerden geçip rafine edildiğinde akaryakıt, deterjan, plastik ürünleri ve sayamayacağımız daha nice çıktıya/ürüne dönüşmektedir. Aynı bunun gibi, ham haldeki veri kullanışlı olmadığı ve bize pek fayda sağlamadığı halde işlenen veri çeşitli çıktılara yani kullanışlı bilgiye dönüşebilmektedir. İşte, yeni para birimi ve yeni petrol olarak nitelendirilen data işlenmeyi bekleyen bir maden. Hal böyle olunca, veriyi işleyip bilgiye dönüştüren firmalar dijitalleşme çağı 21. yüzyılda rekabette öne geçmekte ve çeşitli kazanımlar elde etmektedir. Bu noktada yardımımıza veri analitiği, mühendisliği ve bilimi alanları koşuyor. Datanın toplanıp temizlenmesinin(filtreleme) ardından geçmişe yönelik çıkarımlarda bulunmak iş zekâsının (Business Intelligence(BI)) alanına girerken geleceğe yönelik tahminlerde bulunmak veri biliminin konusu haline geliyor. Geleceğe yönelik tahminler(prediction) yapmadan önce mevcut durumun optimizasyonu öncelik arz eder. Bu yüzden iş zekâsı süreçleriyle elde edilen raporlamalar vasıtasıyla firmalar iş süreçlerini, müşteri ilişkilerini ve çalışan performanslarını en uygun hale getirebilecek kararlar alabilir. Çeşitli platformlar aracılığıyla, analiz edilen verinin grafik ve görsellere dönüştürülmesi alınan çıktının kullanıcı dostu bir hale gelmesine olanak tanımaktadır.
Nihat Çıtırık & Taner Yılmaz